به تازگي استفاده از سرورهاي آنلاين تحت شبکه موسوم به Cloud به لطف سرويس‌هاي رايگان شرکت‌هاي مهم دنياي ديجيتال پيشرفت مهم و قابل توجهي را تجربه کرده است بطوريکه اکثر کاربران اين روزها بسياري از اطلاعات مهم و حياتي خود را بجاي ذخيره بروي هارد‌ديسک کامپيوتر خود به سرورهاي آنلاين Cloud مي‌سپارند اما در اين ميان سرويس‌هاي Cloud شرکت‌هاي مختلف قابليت‌ها و ويژگي‌هاي متفاوتي را در اختيار کاربران قرار مي‌دهند و از اين رو انتخاب برترين سرور براي بسياري از کاربران امري پيچيده و مشکل تلقي خواهد شد. در سلسه مقالات پيش رو با بررسي چهار سرور مهم Cloud از شرکت‌هاي مايکروسافت، Apple، گوگل و آمازون به ويژگي‌ها و نقط ضعف و قوت هريک مي‌پردازيم. در قسمت نخست اين مقالات در بررسي سرويس‌هاي Cloud گوگل با ما همراه شويد.

سرويس‌هاي تحت شبکه Cloud گوگل حتي قبل از مطرح شدن اين عنوان جديد در ميان تمامي کاربران جهان از محبوب‌ترين و جذابيت فوق‌العاده‌اي برخوردار بوده‌اند. از جمله اين نمونه‌ها بايد به سرويس جيميل، Google Docs، Google Calendar، پيکاسا و حتي يو**ت***يوب اشاره کرد جائيکه حتي يک لاگين ساده در اين سرويس‌ها منجر به تبادل اطلاعات و حضور کاربر در شبکه Cloud گوگل خواهد شد. در اين رابطه Robert Whiteside رياست بخش بريتانيائي شرکت گوگل در پاسخ به سوالي مبني بر ميزان اهميت پردازش ابري (Cloud Computing) براي اين شرکت با اشاره به تحت وب بودن صد در صد سرويس‌ها و امکانات گوگل، حضور هاست‌هاي تحت شبکه Cloud و اجراي برنامه‌ها و سرويس‌هاي متفاوت در مرورگرهاي اينترنتي را بعنوان عاملي حياتي براي بقاي گوگل عنوان نمود. استفاده بيش از 4 ميليون شرکت مختلف از سرويس Google Apps و افزايش 5000 عددي آن در هر روز از جمله ديگر موارد موفقيت سرويس‌هاي Cloud گوگل است. نکته جذاب ديگر در اين ميان استفاده روزمره و عادت کردن کاربران به سرويس‌هاي متفاوت گوگل همچون جيميل يا سرويس تقويم است جائيکه بصورت اتوماتيک‌وار تمامي کاربران به کيفيت، ثبات و امنيت سرويس‌هاي گوگل کاملا اطمينان داشته و بجز در موارد خاص معمولا سرويس ديگري را بر آنها ترجيح نمي‌دهند البته اين موضوع چندان از واقعيت نيز دور نبوده و در دنياي واقعي نيز گوگل داراي يکي از ايمن‌ترين و با ثبات‌ترين سرورهاي آنلاين در ميان تمامي رقباست؛ نرخ ثبات سرورهاي گوگل برابر 99.948% اندازه‌گيري شده که چيزي کمتر از 7 دقيقه داون بودن در طول يک ماه است. اين زمان به قدري اندک و ناچيز است که کاربران اين سرويس ها حتي به فکر تهيه نسخه پشتيبان از اطلاعات متفاوت خود در سرويس‌هاي مختلف گوگل نيز نمي‌افتند.

اما ثبات و امنيت تنها دلائل برتري گوگل به ديگر گزينه‌هاي حاضر در اين رده نيست چرا که برخلاف اکثر ديگر سرويس‌هاي Cloud که تنها محلي براي تهيه يک‌آپ و ذخيره اطلاعات محسوب مي‌شوند گوگل يک گام بلند در اين زمينه به پيش رفته و امکان ساخت document هاي مختلف را نيز تحت سرويس Google Docs به کاربران خود ارائه کرده است. اين سرويس که نخستين بار در سال 2009 به ليست امکانات متعدد گوگل افزوده شد در ابتدا با مشکلات مختلفي روبرو بود اما اينک با تکميل شدن اين پروژه نه تنها قابليت ساخت پرونده‌هاي مختلف به آن افزوده شده‌است بلکه امکان ويرايش همزمان متن توسط کاربران مختلف و به اشتراک‌گذاري آن نيز در دسترس قرار گرفته است امکاني ايده‌ال براي پروژه‌هاي مشترک نيازمند به همکاري همزمان کاربران مختلف.

سرويس هاي مختلف گوگل با اينکه در ابتدا کاملا رايگان به نظر مي‌رسند اما در عمل با حضور اپليکيشن‌هاي متعدد براي دسترسي به آنها و امکان استفاده اقتصادي غير مستقيم از اين برنامه‌ها، عملا درآمد چشمگيري را نصيب اين شرکت کرده است از جمله برنامه‌هاي مختلف تحت Cloud گوگل بايد به موارد بسيار پرکاربري همچون Google Maps، Google Mail، Google Earth، Google Docs، Google Blogger، Google Site Manager و Google Contacts اشاره کرد. يک ترفند نچندان جالب براي حفظ ميزان محبوبيت و تضمين درآمد دائمي شرکت گوگل حذف تدريجي سرويس‌هاي کمتر محبوب اين شرکت مثل Google Buzz، Google Wave و Google Labs است که آرام آرام از ليست سرويس‌هاي اين شرکت خارج مي‌شوند.

در اين ميان مطمئنا هيچ سرويسي بدون داشتن محتواي جذاب و پر مخاطب نمي‌تواند به موفقيت چنداني در جلب توجه کاربران دست يابد نکته‌ مهمي که گوگل بيش از سايرين بدان آگاه بوده و بر پايه آن لحظه به لحظه محتواي سرگرم کننده متفاوتي به ليست محصولات تحت وب اين شرکت افزوده مي‌شود. از جمله نمونه‌هاي موفق در اين زمينه بايد به پروزه ديجيتالي کردن کتاب‌هاي قديمي بدون حق کپي‌رايت، ارائه سرويس Google Books در دسترسي به انتشارات ناشران مختلف و ايبوک‌هاي رايگان، سرويس اجاره فيلم‌هاي استريم تحت شبکه در مجموعه اندرويد (با امکان مشاهده در هر مرورگر براي 30 روز و 48 ساعت پس از فشردن دکمه Play) و سرويس خريد موسيقي Google Music در آمريکا اشاره کرد که بعنوان مثال در اين نمونه آخر يعني Google Music کاربران امکان انتخاب آهنگ دلخواه خود از ميان 13 ميليون آهنگ مختلف را دارا بوده و از اين گذشته به راحتي و بدون پرداخت هزينه‌اي جداگانه مي‌توانند آهنگ‌هاي خود را تا سقف 20 هزار آهنگ در Library آنلاين اين سرويس آپلود و ذخيره نمايند در اين حالت هر آهنگ اضافه شده به فولدر موسيقي در کامپيوتر کاربران بصورت خودکار و اتوماتيک به سرور آنلاين گوگل موزيک آپلود شده و پس از آن مي‌توان به اين آهنگ‌ها در هر زمان و هر مکان تنها با يک مرورگر وب و يک اتصال اينترنت دسترسي داشت. اين قابليت در ديگر نمونه‌هاي مشابه همچون آمازون و اپل تنها با هزينه جداگانه ساليانه قابل دسترسي‌ست.

اما حتي اين سرويس هاي هيجان انگيز نيز پاياني براي نوآوري‌هاي متعدد گوگل در اين زمينه به حساب نمي‌آيند؛ گوگل با معرفي Chromebook با سيستم‌عامل Chrome OS که تقريبا تمامي امکانات مد نظر کاربران در يک نوت‌بوک را بصورت آنلاين ارائه مي‌دهد بار ديگر فاصله خود با ديگر رقباي مهم در رده Cloud را بسيار بيشتر نمود. براي ساخت Chromebook شرکت گوگل در همکاري با ايسر و سامسونگ نِت‌بوک ساده و نچندان قدرتمندي را ارائه نمود که پس از روشن شدن با نمايش يک مرورگر تمام صفحه تنها اپليکيشن‌هاي تحت وب را اجرا مي‌کند. جذابيت اين ابزار انقلابي تا اندازه‌اي بود که در زمان ارائه دستگاه سرگئي برين (از موسسان گوگل) آن را مدل جديدي از Computing توصيف نمود. وي در گفتاري در اين رابطه با اشاره به اهميت وقت کاربران و پيچيدگي گزينه‌هاي پردازشي در کامپيوترهاي معمول، محول کردن عمليات پردازشي به سرورهاي Cloud را علاوه بر سادگي در اجرا منجر به افزايش چشمگير دوام باتري تا 8.5 ساعت تلقي کرده و تامين امنيت اطلاعات مهم کاربران به سبب Local نبودن و ذخيره آنها در سرورهاي Cloud را از جمله برتري‌هاي مهم اين فناوري عنوان نمود. در ساختار کروم‌بوک از حداقل حافظه داخلي استفاده شده است و بدين ترتيب امکان نصب برنامه‌هاي محبوبي همچون آفيس يا فتوشاپ در آن فراهم نيست اما گوگل اين سوال را مطرح مي‌سازد که اصولا چه نيازي به نصب اين برنامه‌ها وجود دارد وقتي که مي‌توان به راحتي از سرويس‌هاي آنلاين متعدد در اين زمينه براي رفع نياز روزمره استفاده کرد؟ ساختار ساده کروم‌بوک امکان بوت سريع و تقريبا بلافاصله دستگاه را در اختيار کاربران قرار مي‌دهد بطوريکه در کمتر از 8 ثانيه پس از فشردن دکمه پاور مرورگر اينترنتي قابل استفاده خواهد بود. عملکرد اين دستگاه کوچک شباهت فراوان و کاملي به ايده چندين ساله Thin-Client بعنوان کامپيوتري کوچک با قدرت سخت‌افزاري اندک ولي با جابجائي بالا که وظيفه پردازش را برعهده سرورهاي قدرتمند تحت شبکه محول مي‌کند دارد با اين تفاوت که در کروم‌بوک اتصال مابين thin-client و سرور توسط اينترنت برقرار مي‌شود. البته در اين ميان انتقادهاي فراواني نيز نسبت به اين ايده گوگل مطرح شده است که از جمله اصلي‌ترين آنها مي‌توان به اجبار به اتصال اينترنت و قيمت نچندان پائين‌تر آن نسبت به نِت‌بوک‌هاي معمول با حافظه داخلي بالا و قابليت اجراي تمامي اپليکيشن‌هاي کروم‌بوک اشاره کرد نکاتي که موفقيت اين محصول انقلابي را حداقل تا چندين سال به تاخير مي‌اندازد.

Robert Whiteside رياست بخش بريتانيائي شرکت گوگل سيستم‌عامل‌ تحت وب Chrome OS را مناسب افرادي با گذران حداکثر وقت خود در وب دانسته و با اميدواري نسبت به افزايش چشمگير تعداد اين افراد در آينده نزديک از تغيير شرايط به نفع Chromebook ابزار اطمينان مي‌نمايد؛ دو يا سه سال پيش يک اپليکيشن دسک‌تاپي از اهميت و ثبات کاملا بالاتري نسبت به يک برنامه تحت وب برخوردار بود اما اينک اين شرايط کاملا تغيير يافته و browser application ها نيز از ثبات و امنيت بسيار بالائي حتي بيش از همتايان دسک‌تاپي خود برخوردارند. از يک ديدگاه ديگر کروم‌بوک تنها جلوه‌اي از آينده پيش‌روي Cloud Computing است که اندکي زودتر از زمان خود ظهور کرده است.